در دنیای پویای رمزارزها، صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ (Uniswap) یکی از نوآورانه ترین و تأثیرگذارترین پروژه هایی است که مفهوم معاملات همتا به همتا (P2P) را به واقعیت تبدیل کرده است. این پلتفرم به کاربران اجازه می دهد بدون نیاز به واسطه، رمزارزهای خود را به سرعت و با امنیت بالا مبادله کنند.
در این پست جامع، همه چیز درباره یونی سواپ، از نحوه کار آن تا روش های کسب درآمد، بررسی می شود.
Uniswap چیست و چگونه کار می‌کند؟
یونی سواپ (Uniswap) یکی از بزرگترین و محبوب ترین صرافی های غیرمتمرکز (DEX) در دنیای رمزارزها است که بر بستر بلاکچین اتریوم ساخته شده است. برخلاف صرافی های متمرکز مانند بایننس یا کوکوین که کاربران برای معامله باید دارایی خود را به حساب صرافی منتقل کنند، در یونی سواپ کاربران مستقیما از کیف پول خود با دیگران مبادله انجام می دهند. به زبان ساده تر، هیچ واسطه ای در میان نیست و همه چیز به صورت خودکار توسط قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) انجام می شود.
یونی سواپ با استفاده از الگوریتمی به نام Automated Market Maker (بازارساز خودکار) کار می کند. در این سیستم، نقدینگی از سوی کاربران تامین می شود؛ یعنی هر کسی می تواند با واریز جفت رمزارزها به استخر نقدینگی (Liquidity Pool)، به معامله گران دیگر امکان خرید و فروش بدهد. در مقابل، این افراد در ازای تامین نقدینگی، کارمزد دریافت می کنند.
در یونی سواپ خبری از دفتر سفارشات (Order Book) مانند صرافی های سنتی نیست. به جای آن، قیمت ها بر اساس نسبت دارایی های موجود در استخر نقدینگی به صورت خودکار تنظیم می شود. هر زمان کسی توکن جدیدی بخرد یا بفروشد، نسبت توکن ها در استخر تغییر کرده و قیمت جدید به طور خودکار محاسبه می شود.
یکی از بزرگترین مزایای یونی سواپ، غیرمتمرکز بودن کامل آن است. هیچ شخص یا نهاد مرکزی قادر به کنترل دارایی کاربران یا مسدود کردن معاملات نیست. همچنین، کاربران می توانند با حفظ کامل حریم خصوصی خود، تنها با اتصال کیف پولی مانند MetaMask یا Trust Wallet، وارد محیط معاملاتی شوند و هر زمان که خواستند معامله انجام دهند.
تاریخچه و هدف ایجاد یونی‌سواپ | از ایده تا موفقیت جهانی
یونی سواپ در سال 2018 توسط هایدن آدامز (Hayden Adams)، یک مهندس نرم افزار سابق شرکت سیسکو، راه اندازی شد. ایده اولیه یونی سواپ از مقاله معروف ویتالیک بوترین، خالق اتریوم، با عنوان «بازارساز خودکار غیرمتمرکز» الهام گرفته شد. هدف آدامز این بود که بستری بسازد تا کاربران بدون نیاز به اعتماد به یک نهاد متمرکز، بتوانند رمزارزها را با امنیت بالا و کارمزد پایین مبادله کنند.
در ابتدا پروژه یونی سواپ با حمایت بنیاد اتریوم و چند سرمایه گذار کوچک آغاز شد. اما با رشد ناگهانی حوزه DeFi در سال 2020، یونی سواپ به سرعت به یکی از اصلی ترین بازیگران این بازار تبدیل شد. در همان سال، توکن اختصاصی آن به نام UNI معرفی شد. دارندگان این توکن حق مشارکت در تصمیم گیری های مهم پلتفرم را دارند و به نوعی در اداره آن نقش ایفا می کنند.
یونی سواپ با عرضه نسخه های مختلف مانند Uniswap V2 و Uniswap V3 به مرور امکانات جدیدتری ارائه داد. نسخه سوم این پلتفرم در سال 2021 منتشر شد و با قابلیت هایی مانند نقدینگی متمرکز (Concentrated Liquidity) و تنظیم بازه قیمتی، انقلابی در نحوه تامین نقدینگی ایجاد کرد.
هدف نهایی یونی سواپ از ابتدا تا امروز، فراهم کردن دسترسی آزاد، بدون محدودیت و شفاف به بازار رمزارزها برای همه کاربران در سراسر دنیاست.
آموزش گام‌به‌گام کار با یونی‌سواپ (Uniswap) برای مبتدی‌ها
اگر تازه وارد دنیای دیفای شده اید و می خواهید با یونی سواپ کار کنید، مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید تا بتوانید اولین معامله خود را با موفقیت انجام دهید 👇
1️⃣ مرحله اول: نصب کیف پول دیجیتال
پیش از هر چیز باید یک کیف پول غیرمتمرکز مانند MetaMask یا Trust Wallet داشته باشید. این کیف پول ها برای اتصال به یونی سواپ ضروری هستند و امنیت بالایی دارند. پس از نصب، حتما عبارت بازیابی خود را در جای امنی یادداشت کنید.
2️⃣ مرحله دوم: اتصال کیف پول به یونی سواپ
به آدرس رسمی یونی سواپ بروید و گزینه Connect Wallet را انتخاب کنید. حالا کیف پول شما به صرافی متصل می شود و می توانید موجودی خود را مشاهده کنید.
3️⃣ مرحله سوم: انتخاب جفت ارز برای معامله
در قسمت Swap، باید توکن مبدا و مقصد را انتخاب کنید. مثلا اگر می خواهید اتریوم را به USDT تبدیل کنید، در قسمت From اتریوم و در قسمت To تتر را انتخاب کنید.
4️⃣ مرحله چهارم: تایید تراکنش
بعد از وارد کردن مقدار مورد نظر، روی دکمه Swap کلیک کنید و جزئیات تراکنش را بررسی کنید. در نهایت، تراکنش را در کیف پول خود تایید کنید. پس از چند ثانیه، دارایی جدید شما در کیف پول قابل مشاهده است.
5️⃣ مرحله پنجم: تامین نقدینگی (اختیاری)
اگر می خواهید از کارمزد معاملات کسب درآمد کنید، می توانید با افزودن دو توکن (مثلا ETH و USDC) به یک استخر نقدینگی، تامین کننده نقدینگی شوید. در این حالت، سهمی از کارمزد هر معامله به شما تعلق می گیرد.
یونی سواپ با رابط کاربری ساده و طراحی شفاف خود، حتی برای کاربران تازه کار هم محیطی بسیار قابل فهم و آسان فراهم کرده است.
کارمزدهای Uniswap چقدر است و چگونه محاسبه می‌شود؟
یکی از سوالات پرتکرار کاربران درباره یونی سواپ مربوط به کارمزدها (Fees) است. در یونی سواپ برخلاف صرافی های متمرکز، کارمزدها به جای رفتن به حساب صرافی، بین تامین کنندگان نقدینگی تقسیم می شود.
میزان کارمزد در نسخه سوم یونی سواپ متغیر است و به نوع استخر بستگی دارد. سه سطح اصلی کارمزد عبارتند از:
| نوع استخر | میزان کارمزد | مناسب برای |
|---|---|---|
| 0.05% | معاملات جفت ارزهای پایدار (Stablecoins) مانند USDC/USDT | نوسان کم |
| 0.3% | جفت ارزهای معمولی مثل ETH/USDC | نوسان متوسط |
| 1% | جفت ارزهای پرریسک یا کم نقدینگی | نوسان زیاد |
کارمزد نهایی هر معامله به صورت خودکار از مقدار توکن پرداختی کسر می شود. مثلا اگر شما 1 اتریوم را به تتر تبدیل کنید، حدود 0.003 اتریوم بابت کارمزد پرداخت می کنید.
همچنین باید توجه داشت که علاوه بر کارمزد یونی سواپ، هزینه شبکه اتریوم یا همان Gas Fee نیز وجود دارد که بسته به شلوغی شبکه ممکن است بالا یا پایین باشد
کاربران حرفه ای برای کاهش هزینه ها معمولا در ساعاتی از شبانه روز که ترافیک شبکه کمتر است، تراکنش انجام می دهند یا از شبکه های جایگزین مانند Arbitrum و Optimism استفاده می کنند که هزینه گس پایین تری دارند ⚡
آموزش افزودن نقدینگی (Liquidity) در Uniswap و کسب درآمد از آن
در این بخش، به صورت گام‌به‌گام به شما توضیح می دهم که چگونه در Uniswap نقدینگی اضافه کنید و از آن درآمد به دست آورید. تقریباً همه مراحل در سایت رسمی یونی‌سواپ توضیح داده شده‌اند و ما در اینجا آنها را با زبان ساده و به فارسی باز می کنیم.
گام اول: ورود به وب-اپلیکیشن یونی‌سواپ و اتصال کیف پول
ابتدا به آدرس رسمی یونی سواپ بروید. پس از آن گزینه «Connect Wallet» یا «اتصال کیف پول» را انتخاب کنید و کیف پول خود را مانند MetaMask یا کیف پول دیگری که با شبکه اتریوم سازگار است، متصل نمایید.
پس از اتصال، موجودی شما در کیف پول نمایش داده می شود و آماده افزودن نقدینگی هستید.
گام دوم: رفتن به بخش Pools برای افزودن نقدینگی
در وب-سایت یونی‌سواپ، از منوی اصلی گزینه «Pool» یا «استخرها» را انتخاب کنید.
سپس اگر می خواهید موقعیت جدیدی ایجاد کنید، روی گزینه «New» کلیک کنید. در نسخه V2، گزینه «New v2 position» را انتخاب کنید.
در نسخه‌های جدیدتر (V3 و بعد) نیز راهنماهای رسمی این کار را توضیح داده اند.
گام سوم: انتخاب جفت توکن ها و تعیین مقدار
پس از کلیک روی «New»، دو فیلد برای انتخاب توکن های جفت نقدینگی ظاهر می شود: اولین توکن و دومین توکن. آنها را انتخاب کنید، مثلاً ETH + USDC یا هر جفت توکنی که می خواهید به استخر اضافه شود.
سپس مقدار توکن ها را وارد کنید. در برخی نسخه ها مقدار یکی از توکن ها را وارد می کنید و مقدار توکن دوم به طور خودکار محاسبه می شود تا نسبت صحیح حفظ شود.
گام چهارم: تنظیم کارمزد و بازه قیمتی (در نسخه های جدید)
اگر از نسخه V3 یونی‌سواپ استفاده می کنید، گزینه هایی برای انتخاب «fee tier» (مثلاً 0.05٪، 0.3٪، 1٪) وجود دارد و همچنین می توانید «price range» یعنی بازه قیمتی را تعیین کنید که نقدینگی شما در آن بازه فعال باشد.
این قابلیت باعث می شود که نقدینگی شما کارآمدتر باشد ولی ریسک آن نیز افزایش می یابد.
گام پنجم: بازبینی و تایید تراکنش
وقتی همه گزینه ها را انتخاب کردید، روی دکمه «Review» یا «بررسی» کلیک کنید تا تأیید نهایی را ببینید. سپس کیف پول از شما می خواهد که دسترسی لازم به توکن ها بدهید (approve) و سپس خودِ «ایجاد موقعیت نقدینگی» را تایید کنید.
هزینه شبکه (Gas Fee) را نیز حتماً بررسی نمایید چرا که هزینه تراکنش ها بسته به شلوغی شبکه ممکن است زیاد شود.
گام ششم: مشاهده موقعیت، کسب کارمزد و برداشت نقدینگی
پس از تایید تراکنش، موقعیت نقدینگی شما ایجاد می شود و شما به عنوان تامین کننده نقدینگی شناخته می شوید. سهمی از کارمزد معاملات جفت انتخابی به شما تعلق خواهد گرفت.
هر زمان که خواستید، می توانید نقدینگی خود را حذف کنید (Remove liquidity) و توکن ها و کارمزدهای واردشده را برداشت نمایید.
نکات مهم و ریسک ها ⚠️
- وقتی قیمت یکی از توکن های جفت به شدت تغییر کند، ممکن است دچار «ضرر موقتی» یا Impermanent Loss شوید.
- هزینه شبکه اتریوم ممکن است در زمان ترافیک زیاد بسیار بالا باشد، بنابراین زمان مناسب برای افزودن نقدینگی را انتخاب کنید.
- جفت توکن هایی را انتخاب کنید که حجم معاملات و نقدینگی خوبی دارند تا کسب درآمد بهتری داشته باشید.
- نسخه های جدید یونی‌سواپ (مثل V3) امکان تنظیم دقیق تر بازه قیمتی دارند ولی کارکرد آنها پیچیده تر است.
توکن UNI چیست؟ کاربرد، نحوه دریافت و آینده آن در بازار کریپتو
در این بخش با توکن UNI که توکن حکمرانی (Governance) پلتفرم یونی‌سواپ است آشنا می شویم: کاربردها، چگونگی دریافت و نگاه به آیندهٔ آن.
کاربردهای توکن UNI
اولین کاربرد اصلی UNI، حق رای برای تصمیم گیری در پلتفرم یونی‌سواپ است؛ دارندگان UNI می توانند در پیشنهادهای ارتقای پروتکل، تخصیص خزانه، سیاست کارمزد و سایر تصمیمات حکمرانی شرکت کنند.
همچنین برخی کاربران از UNI برای مشارکت در فرایندهای DeFi دیگر استفاده می کنند، مثلاً با وثیقه‌گذاری یا فعالیت در استخرهای خاص.
اگرچه فعلاً کارمزدهای معاملات یونی‌سواپ مستقیماً به دارندگان UNI تعلق نمی گیرد، اما آینده ممکن است این مدل تغییر کند.
نحوه دریافت UNI
یکی از روش های دریافت، ایردراپ اولیه بود: در سپتامبر ۲۰۲۰، یونی‌سواپ تعداد زیادی از کاربران قدیمی خود را با توکن UNI پاداش داد.
شما می توانید از طریق صرافی ها یا DEXها، UNI را خریداری نمایید چون در بازار قابل معامله است.
اگر در یونی‌سواپ به عنوان تأمین کننده نقدینگی فعالیت کنید، ممکن است پاداش های ویژه ای (بسته به پیشنهادهای حکمرانی) برای UNI داشته باشید.
آینده توکن UNI در بازار کریپتو
با رشد بازار DeFi و افزایش اهمیت پلتفرم های غیرمتمرکز، احتمال دارد تقاضا برای پلتفرم هایی مانند یونی‌سواپ افزایش یابد و این می تواند به نفع UNI باشد.
با این حال، منتقدانی وجود دارند که می گویند مدل توکن حاکمیتی فعلی (بدون مشارکت مستقیم در درآمد) ممکن است برای سرمایه گذاری بلندمدت کافی نباشد.
پیش‌بینی قیمت برای UNI متفاوت است: برخی تحلیل ها رشد را تا ۲۰ دلار، برخی تا ۵۰ دلار و بیشتر، در بازه بلندمدت پیش بینی کرده اند.
مانند هر دارایی کریپتو، ریسک های بازار، نظارتی و فناوری وجود دارد که می تواند روی ارزش UNI تأثیر بگذارد.
تفاوت Uniswap با PancakeSwap و سایر DEXها در چیست؟
در این بخش، به بررسی تفاوت های کلیدی بین یونی‌سواپ و پلتفرم هایی مانند PancakeSwap و سایر صرافی های غیرمتمرکز می پردازیم تا بفهمیم چرا یک کاربر ممکن است یکی را به دیگری ترجیح دهد.
بستر زنجیره و شبکه
یونی‌سواپ روی بلاکچین Ethereum فعالیت می کند، از استاندارد ERC-20 استفاده می کند و به همین دلیل هزینه گس ممکن است بالا باشد.
پِین‌کِیک‌سواپ بر روی بلاکچین BNB Chain (یا BSC) فعالیت می کند، هزینه های تراکنش آن معمولاً پایین تر است و زمان تأیید سریعتر دارد.
نقدینگی، حجم معاملات و کاربران
یونی‌سواپ از نظر حجم معاملات و نقدینگی بزرگتر است و برای توکن های ERC-20 اصلی گزینه بسیار قوی محسوب می شود.
اما برای کاربران با مبلغ پایین یا کسانی که به دنبال هزینه تراکنش پایین هستند، پِین‌کِیک‌سواپ ممکن است انتخاب مناسب تری باشد.
امکانات و اکوسیستم
پِین‌کِیک‌سواپ علاوه بر تبادل ساده، امکانات جانبی مانند فارمینگ، استخرهای Syrup، IFO، لاتاری و NFT دارد که برای کاربران جذابیت بیشتری ایجاد می کند.
یونی‌سواپ بیشتر روی تبادل توکن و تأمین نقدینگی متمرکز است و تجربه ساده و کارآمدی دارد ولی امکانات جانبی کمتر دارد نسبت به برخی رقبا.
خلاصه تفاوت ها
اگر شما به دنبال حجم معاملات بالا، نقدینگی زیاد و امنیت در شبکه اتریوم هستید، یونی‌سواپ انتخاب خوبی است.
اگر هزینه تراکنش پایین، زمان تراکنش سریع و امکانات اضافی جانبی می خواهید، پِین‌کِیک‌سواپ می تواند جذاب تر باشد.
تصمیم نهایی بستگی دارد به نوع توکن، مبلغ تراکنش و اولویت های شما.
مزایا و معایب استفاده از صرافی Uniswap
در این بخش مزایا و معایب مهم یونی‌سواپ را بررسی می کنیم تا تصویر کامل تری از آن داشته باشید.
مزایا
- غیرمتمرکز بودن کامل: یونی‌سواپ اجازه می دهد کاربران بدون نیاز به اعتماد به یک نهاد مرکزی، معاملات خود را انجام دهند.
- پشتیبانی از طیف وسیعی از توکن های ERC-20: تقریبا هر توکن ERC-20 می تواند در یونی‌سواپ فهرست شود.
- امکان تأمین نقدینگی و کسب درآمد از کارمزد معاملات برای کاربران.
- سهولت کاربری برای کاربران تازه کار با رابط کاربری ساده و دسترسی مستقیم با کیف پول.
- مدل حکمرانی و توکن UNI که به کاربران امکان مشارکت در تصمیمات پروتکل را می دهد.
معایب
- هزینه گس (Gas Fee) شبکه اتریوم ممکن است در زمان ترافیک بسیار بالا شود و کاربران کوچک را تحت فشار قرار دهد.
- امکان «ضرر موقتی» (Impermanent Loss) برای تأمین کنندگان نقدینگی وجود دارد، به ویژه اگر قیمت توکن های جفت به شدت تغییر کند.
- پلتفرم نسبتاً کمتر امکانات جانبی (مانند بازی، لاتاری، فارمینگ گسترده) نسبت به برخی رقبا دارد.
- برخی نقدها درباره مدل کارکرد توکن UNI وجود دارد که آیا به اندازه کافی انگیزه برای سرمایه گذاری دارد یا خیر.
سوالات متداول
1. آیا استفاده از یونی سواپ نیاز به احراز هویت دارد؟
خیر، یونی سواپ کاملاً غیرمتمرکز است و نیازی به احراز هویت ندارد.
2. آیا یونی سواپ فقط در شبکه اتریوم فعال است؟
خیر، نسخه های جدید یونی سواپ در شبکه های دیگری مانند Arbitrum، Optimism و Polygon نیز فعالیت دارند.
3. آیا می توان از یونی سواپ روی موبایل استفاده کرد؟
بله، از طریق مرورگر کیف پول هایی مانند Trust Wallet یا MetaMask Mobile قابل دسترسی است.
4. آیا توکن UNI ارزش سرمایه گذاری دارد؟
با توجه به نقش حاکمیتی و رشد دیفای، بسیاری از تحلیلگران آینده روشنی برای UNI پیش بینی می کنند.